1 grudzień 2023

Letnica i Rów Grodziski, czyli charakterystyka Grodziska Wielkopolskiego

zdjęcie: Letnica i Rów Grodziski, czyli charakterystyka Grodziska Wielkopolskiego / pl/CC BY-SA 3.0 DEED/https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
pl/CC BY-SA 3.0 DEED/https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
Zapraszamy do miasta Grodzisk Wielkopolski (niem. znane jako Grätz), leżącego w województwie wielkopolskim.
REKLAMA

Tego szukamy w Grodzisku Wielkopolskim

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Grodzisk Wielkopolski praca, Grodzisk Wielkopolski, Grodzisk Wielkopolski pogoda, ZST Grodzisk Wielkopolski, Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Grodzisku Wielkopolskim, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jego historii.

Historia Grodziska zaczyna się w XIII wieku, chociaż ślady osadnictwa na tym obszarze sięgają neolitu (4500-1800 p.n.e.). Nazwa sama wskazuje na wczesnopiastowski rodowód. Zapisywanie nazwy miejscowości ewoluowało stopniowo, początkowo występując jako Grodisze, Grottische, Grodisce, Grozisce, Grodih. Przez kolejne etapy, od Grodziscz po Grodyscze, Grodzysko, Grodzisko, ostatecznie ustaliła się jako Grodzisk. Po pierwszej wojnie światowej dodano przymiotnik Wielkopolski. W okresie zaborów miasto nosiło niemiecką nazwę Grätz (Greatz).

Najstarszym dokumentem, w którym osada jest wymieniona, jest przywilej Przemysła I z 1257 r. dla klasztoru cystersów w Paradyżu, zezwalający na lokowanie wsi na prawie niemieckim w dobrach klasztornych. Grodzisk był jedną z wsi będących w posiadaniu cystersów (Kiełpina, Miłostowa i Słocina). Inny dokument z 1259 r. wystawiony przez Bolesława Pobożnego potwierdzał nadanie Janowi ze Skoków wsi Grottische klasztorowi w Paradyżu. Z dokumentów wynika, że w XIII wieku Grodzisk pełnił rolę ośrodka większej własności ziemskiej, a funkcje obronne i administracyjne skupiały się w Drużynie, leżącej nad Mogilnicą, około 10 km na północny wschód od Grodziska.

Czynnikiem, które korzystnie wpłynęły na rozwój miejscowości, była korzystna lokalizacja przy istotnym szlaku z Poznania do Gubina i dalej do Saksonii. Mimo braku dokładnej informacji na temat trasy tego połączenia, istnieją dwie możliwe wersje: przez Buk – Zbąszyń lub przez Stęszew – Grodzisk – Kopanicę. Proces lokacji miasta ściśle związany był z uregulowaniem stosunków własnościowych. Niestety, brak konkretnych danych dotyczących daty reformy miejskiej w Grodzisku oraz brak zachowanego dokumentu lokacyjnego sprawiają, że nie znamy szczegółów dotyczących tego, jak i kiedy miejscowość przeszła w ręce prywatnych właścicieli. Pierwszym potwierdzeniem miejskości Grodziska jest dokument z 1303 r., choć jego treść nie dotyczy bezpośrednio miasta, a jedynie stanowi zatwierdzenie przez komesa Prandotę, że miasto zostało założone przez Przemysła II.

Obok Górków Ostrorogowie byli aktywnymi propagatorami nowych nurtów religijnych i filozoficznych w Wielkopolsce. W XVI wieku w rodzie Ostrorogów doszło do podziału na część katolicką i luterańską, co przyczyniło się do wprowadzenia reformacji do miasta. Stanisław Ostroróg osiedlił tu luteranów, co przyciągnęło do Grodziska dysydentów z Czech i Europy Zachodniej, w tym rzemieślników (głównie płócienników i piwowarów), uczonych i ludzi pióra. W 1563 r. Stanisław Ostroróg oddał kościół parafialny protestantom, założył również szkołę, do której zaprosił Erazma Glicznera, wybitnego wykładowcę i jednego z głównych orędowników nowego sposobu myślenia w Polsce. Erazm Gliczner przebywał w Grodzisku w latach 1569-1589, pozostawiając znaczny dorobek twórczy. W latach 1579-1581 druki dysydenckie publikowano w swej drukarni Melchiora Neringa. Miasto stało się ważnym ośrodkiem myśli reformatorskiej w Wielkopolsce. Niemniej w 1594 r. Jan Ostroróg przywrócił katolicyzm, co doprowadziło do przeniesienia się luteranów do Żnina w 1609 r.

W 1593 r. w związku z napływem ludności na północ od istniejącego średniowiecznego miasta utworzono tzw. nowe miasto, oddalone o 150 metrów od granicy Starego Miasta. Jednak nie miało ono statusu odrębnej jednostki administracyjnej, co stanowiło wyjątkową sytuację. Dogodna lokalizacja, położenie przy istotnym szlaku handlowym oraz otwartość właścicieli miasta na nowych osadników spowodowały również migrację ludności żydowskiej do Grodziska. Pierwsza wzmianka o Żydach pochodzi z początku XVI wieku, a w roku 1505 wymienia Żyda Abrahama z Grodziska.

Od 1626 r. Grodzisk należał do zamożnej rodziny Opalińskich, którzy sprawowali rządy nad miastem aż do 1175 r., kiedy zmarł ostatni męski potomek rodu, Wojciech Leon. Opalińscy, będąc gorliwymi katolikami, przeznaczali znaczną część dochodów na budowę obiektów sakralnych.

Grodzisk zyskał sławę przede wszystkim dzięki produkcji piwa, zajmującej mieszkańców miasta od wieków. Druga połowa XVI wieku okazała się okresem szczególnego rozkwitu, zapoczątkowanego pierwszym przywilejem dla piwowarów i mielcarzy w 1601 r. Charakterystyczne walory smakowe piwa grodziskiego opierały się nie tylko na specjalnych recepturach, ale również na wyjątkowej wodzie. Legenda ojca Bernarda z benedyktyńskiego klasztoru w Lubiniu, który błogosławił wyschniętą studnię, stała się związana z historią piwowarstwa. Grodziskie piwo zyskało opinię wyjątkowego napoju, za który płacono trzykrotnie więcej niż za zwykłe piwo. Tradycja produkcji przetrwała do końca XVIII wieku, po czym w 1993 r. zaprzestano produkcji.

W styczniu 1793 r. wraz z całym regionem Grodzisk znalazł się pod panowaniem Pruskim. W 1794 r. w okresie insurekcji kościuszkowskiej miasto odegrało rolę w przyjmowaniu broni i stawało się miejscem gromadzenia uzbrojenia. W czasie Wiosny Ludów w 1848 r. Grodzisk był areną walk z oddziałem pruskim. W okresie międzywojennym miasto rozwijało się gospodarczo, stając się siedzibą powiatu do 1932 r. W tym czasie rozwijał się przemysł spożywczy, a liczne zakłady, takie jak Zjednoczone Browary Grodziskie, Zakłady Mięsne, Mleczarnia i Tartak, przyczyniły się do wzrostu prosperity.

Okupacja hitlerowska przyniosła germanizację i wysiedlenia, a w czasie II wojny światowej w Grodzisku istniał obóz przejściowy. Mimo represji, w mieście działał ruch oporu. W 1945 r. miasto zostało wyzwolone przez Armię Czerwoną, choć podczas ceremonii powitalnej doszło do niemieckiego bombardowania, w wyniku którego zginęło 8 mieszkańców.

W okresie powojennym Grodzisk Wielkopolski rozwijał się jako miasto przemysłowe, a tradycje rzemiosła kontynuował Cech Rzemiosł Różnych Małej i Średniej Przedsiębiorczości, utworzony w 1983 r. Od 1999 r. ponownie stał się miastem powiatowym.

Sięgnij po więcej informacji od Twojego Miasta!

PRZECZYTAJ JESZCZE
pogoda Grodzisk Wielkopolski
19.6°C
wschód słońca: 05:30
zachód słońca: 20:13
REKLAMA

Kalendarz Wydarzeń / Koncertów / Imprez w Grodzisku

kiedy
2024-05-04 17:00
miejsce
Centrum Kultury Rondo, Grodzisk...
wstęp biletowany
kiedy
2024-05-07 19:30
miejsce
CKR Masarnia - Restauracja,...
wstęp biletowany
kiedy
2024-10-13 17:00
miejsce
Centrum Kultury Rondo, Grodzisk...
wstęp biletowany